Dị vật đường thở là tình huống cấp cứu thường gặp ở trẻ, có nguy cơ đe dọa tính mạng do dị vật làm tắc nghẽn đường thở, dẫn đến thiếu ôxy.
Con tôi năm nay 2 t.uổi, rất thích nhặt đồ cho vào miệng. Gần đây thấy nhiều trường hợp trẻ bị hóc dị vật, tôi rất lo lắng. Xin bác sĩ cho biết cách xử trí nhanh khi trẻ bị hóc dị vật đường thở. (Lan Phương, 36 t.uổi, ngụ TP.HCM).
Trả lời
Dị vật đường thở là tình huống cấp cứu thường gặp ở trẻ, có nguy cơ đe dọa tính mạng do dị vật làm tắc nghẽn đường thở, dẫn đến thiếu ôxy. Hóc dị vật đường thở ở trẻ thường gặp là các loại hạt, thực phẩm hay các mảnh đồ chơi nhỏ.
Khi trẻ bị hóc dị vật sẽ có những biểu hiện như ho sặc sụa dữ dội, khó thở. Một số trẻ có biểu hiện hoảng loạn hoặc ra dấu hiệu bị nghẹn ở cổ đối với trẻ lớn. Nếu dị vật gây tắc nghẽn hoàn toàn đường thở, trẻ sẽ có biểu hiện suy hô hấp, tím tái, ngưng tim.
Việc xử trí ngay khi phát hiện trẻ bị hóc dị vật rất quan trọng. Phụ huynh cần bình tĩnh thực hiện đúng các bước ban đầu, hạn chế thao tác sai có thể gây nguy hiểm tính mạng và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện.
Thủ thuật vỗ lưng, ấn ngực dành cho trẻ dưới 2 t.uổi bị hóc dị vật đường thở. Ảnh: Internet
Đối với trẻ dưới 2 t.uổi, cần làm thủ thuật vỗ lưng, ấn ngực như sau:
– Đặt trẻ nằm sấp đầu thấp trên cánh tay trái, giữ c.hặt đ.ầu và cổ trước bằng bàn tay trái. Dùng ngón trỏ và ngón giữa trái đẩy cằm trẻ lên cho cổ trẻ ưỡn tránh gập đường thở. Sau đó dùng gót bàn tay phải vỗ 5 cái thật mạnh vào lưng trẻ (ở khoảng giữa hai bả vai)
– Nếu thấy trẻ còn khó thở, tím tái, cần lật ngửa trẻ sang tay phải và dùng hai ngón tay trái ấn mạnh ở vùng nửa xương ức 5 cái. Sau đó tiếp tục luân phiên vỗ lưng và ấn ngực cho đến khi dị vật rơi khỏi đường thở hoặc thấy trẻ khóc được.
Đối với trẻ từ 2 t.uổi trở lên, cần làm thủ thuật Heimlich như sau:
– Tư thế ngồi hoặc đứng phía sau người trẻ sao cho thuận tiện đưa hai tay vòng qua người trẻ
– Bàn tay trái tạo thành nắm đ.ấm, đặt ngay thượng vị, dưới mũi ức phía trước ngực và bàn tay phải ôm lấy nắm đ.ấm
– Ấn mạnh từ trước ra sau và từ dưới lên trên cho đến khi dị vật rơi ra ngoài
Sau khi thực hiện các thao tác này, phụ huynh vẫn nên đưa trẻ đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám dù trẻ đã nôn ra dị vật. Bác sĩ khuyến cáo gia đình không nên để trẻ đùa giỡn, quấy khóc trong lúc ăn. Không nên cho trẻ ăn các loại hạt, đồ chơi có kích thước nhỏ, tránh tình trạng trẻ cho vào miệng và gặp phải sự cố đáng tiếc.
BS chuyên khoa 2 Đoàn Thị Thanh Hồng, khoa Hô hấp 1, Bệnh viện Nhi Đồng 2.
Những tác dụng phụ nguy hiểm cha mẹ lại ít để ý khi dùng thuốc trị ho cho con
Ho là một trong những lý do phổ biến nhất mà trẻ được đưa đi khám. Khi trẻ ho các bậc cha mẹ thường rất lo lắng và thường tìm mọi cách để cắt cơn ho.
Tuy nhiên, nếu dùng thuốc không đúng, tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc trị ho…
1. Một số thuốc ho không kê đơn thường dùng cho trẻ
Thuốc ho là một lựa chọn đầu tiên khi cha mẹ thấy trẻ bị ho. Tuy nhiên, ho là phản ứng tự vệ của cơ thể thường xuất hiện đột ngột và lặp đi lặp lại. Đây là phản xạ có điều kiện để loại bỏ đờm, dị vật khỏi đường hô hấp. Do đó việc lựa chọn dùng thuốc ho cho trẻ ở một số trường hợp là không cần thiết.
Một đợt ho có thể kéo dài 7-14 ngày và có thể tự ổn định, không nên lạm dụng thuốc để giảm ho cho trẻ. Nếu ho nhiều đến mức ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của trẻ như: Ho liên tục, mệt mỏi vì ho, mất ngủ vì ho, nôn trớ nhiều vì ho… thì có thể sẽ cần dùng thuốc ho để giảm sự khó chịu cho trẻ.
Ho là phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm tống xuất dị vật ra khỏi đường thở.
Một số thuốc ho không kê thường dùng :
– Thuốc giảm ho: Thuốc thường dùng là dextromethorphan trong những trường hợp bị ho khan do kích ứng.
– Thuốc long đờm: Thuốc guaifenesin giúp tác dụng làm loãng, long đờm và dịch nhầy trong cổ họng giúp tống xuất đờm ra ngoài dễ dàng hơn, có thể cân nhắc dùng thuốc này nếu trẻ ho có đờm.
– Thuốc kháng histamin: Bao gồm thuốc clemastine, chlorpheniramine và dùng kèm theo thuốc thông mũi pseudoephedrine. Những thuốc này giúp giảm kích thích của cơ thể với các tác nhân gây bệnh, từ đó giảm ho.
– Các thuốc kết hợp: Hiện nay có các loại thuốc chứa các thành phần được kết hợp từ nhiều loại thuốc ho khác nhau, phổ biến nhất là dextromethorphan và guaifenesin. Những thuốc này làm dịu cổ họng và giảm thiểu các cơn ho.
Ngoài ra cũng có thể dùng dầu khuynh diệp, long não và tinh dầu bạc hà để làm dịu các cơn ho.
2. Tác dụng phụ phổ biến của thuốc trị ho cha mẹ thường ít quan tâm
Lạm dụng thuốc ho trẻ có thể gây biến chứng nguy hiểm.
Việc sử dụng thuốc ho không rút ngắn thời gian bệnh, chỉ cải thiện tần xuất cơn ho, nên việc lạm dụng thuốc giảm ho có thể làm ứ trệ đờm rãi, tăng nguy cơ biến chứng cho trẻ. Ngoài ra, việc lạm dụng thuốc trị ho (dùng khi không cần thiết, dùng không đúng độ t.uổi, dùng quá liều… ), có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ của thuốc trị ho.
– Có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương: Dextromethorphan có tác dụng ức chế trung tâm hô hấp nên cần thận trọng dùng cho trẻ, không dùng cho trẻ sơ sinh. Chỉ dùng cho trẻ trên 6 t.uổi. Thuốc có khả năng gây nghiện.
– Gây kích ứng dạ dày: Thuốc long đờm có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Thuốc long đờm không nên dùng trị ho cho trẻ dưới 2 t.uổi.
– Gây khô miệng, chán ăn: Các thuốc kháng histamin có thể gây khô miệng, chán ăn và táo bón cho trẻ. Do đó, cần tuân thủ liều lượng, thời gian và các dùng thuốc.
– Gây tăng huyết áp: Một số thuốc kết hợp giữa thuốc cảm và thuốc ho chứa chất thông mũi pseudoephedrin có thể gây tăng huyết áp, do đó không dùng loại thuốc này cho trẻ bị bệnh tim.
– Tăng nguy cơ suy hô hấp: Một số chất trong thuốc kháng histamin làm tăng nguy cơ suy hô hấp hoặc viêm phổi ở trẻ.
Việc sử dụng các thuốc ho cho trẻ chỉ an toàn hơn khi trẻ được 6 t.uổi trở lên, lứa t.uổi nhỏ hơn cần được bác sĩ cân nhắc kỹ trước khi sử dụng. Các nghiên cứu cho thấy, rủi ro khi sử dụng những loại thuốc này nhiều hơn lợi ích mà thuốc mang lại trong việc giảm các triệu chứng ho, cảm lạnh. Thuốc có nguồn gốc từ ” thảo dược” ít tác dụng phụ hơn, có thể sử dụng nhưng không nên quá kỳ vọng mà cần phải kết hợp với biện pháp giảm ho an toàn khác.
3. Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Cần đưa trẻ đi khám trong các trường hợp sau:
– Trẻ nhỏ dưới 3 tháng.
– Trẻ mệt hoặc tình trạng ho nặng lên.
– Trẻ ho có rất nhiều đờm đặc, xanh vàng hoặc ho kéo dài hơn 1 tuần.
– Ho kèm sốt trên 38.5 độ C.
– Ho kèm khò khè hoặc khó thở, tím tái.
– Ho ra m.áu hoặc đau ngực.
– Ho nhiều, liên tục làm ảnh hưởng đến ăn ngủ của bé trẻ…
Cảm lạnh: Dùng thuốc thế nào cho đúng?
