BV Nội tiết Trung ương thường xuyên tiếp nhận các ca bệnh đái tháo đường type 2 trẻ t.uổi. Phần lớn bệnh nhân thường có thói quen dùng đồ ăn nhanh, ít vận động…
Hệ lụy do lười vận động, lạm dụng đồ ăn nhanh
Mới đây, Khoa Thận tiết niệu – Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận nữ bệnh nhân tên P.T.T, (16 t.uổi, Hà Nội) được chuyển từ bệnh viện tuyến dưới sau 7 ngày dùng thuốc nhưng đường huyết không ổn định.
Trước đó, T đau đầu, chóng mặt khoảng 10 ngày thì đi khám tại bệnh viện tỉnh và được chẩn đoán mắc đái tháo đường. Khi được chuyển về Bệnh viện Nội tiết Trung ương, T được kết luận mắc đái tháo đường – rối loạn chuyển hóa, kháng insulin, béo phì độ 2 (cao 1m70 và nặng 90 kg), gai đen vùng cổ, buồng trứng đa nang.
Lối sống hiện đại, lười vận động, ăn đồ ăn nhanh… dễ dẫn tới béo phì, rối loạn chuyển hóa. (Ảnh minh họa).
Theo chia sẻ, bà nội và bà ngoại bệnh nhân đều mắc đái tháo đường. Thiếu nữ này thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, chiên rán, ít vận động và ngồi hàng giờ đồng hồ. Hai năm gần đây, bệnh nhân tăng cân nhanh bất thường.
Ngoài thuốc điều trị, các bác sĩ cũng đã hướng dẫn bệnh nhân thay đổi chế độ ăn uống và tăng cường luyện tập thể lực để cải thiện cân nặng; hỗ trợ tốt hơn cho quá trình điều trị bệnh đái tháo đường – rối loạn chuyển hóa đang gặp phải.
Cùng thể trạng béo phì hơn 90kg và đang điều trị tại đây, N.H.A (27 t.uổi, Hà Nội) cho biết tình cờ một hôm, cô gái này đi tiểu nhiều lần trong ngày. Vài ngày sau, bệnh nhân bị phát ban, ngứa khắp người nên đã đi khám da liễu. Bác sĩ nói chỉ số đường huyết của cô cao quá nên đã giới thiệu sang bệnh viện nội tiết.
Khi đó, chỉ số đường huyết của H.A ở mức rất cao nên được chỉ định điều trị nội trú. Trong 2 tuần ở đây, H.A đã chứng kiến không ít hình ảnh bệnh nhân mắc đái tháo đường gặp biến chứng phải tháo khớp, đoạn chi, suy thận mạn, biến chứng tim mạch…
“Vào đây nghe bác sĩ giải thích cơ chế bệnh, em mới biết chính thói quen thích ăn đồ ăn nhanh, đồ nướng, gà rán cộng thêm tính chất công việc chỉ ngồi văn phòng, nặng ký nên lười vận động thể dục thể thao… là nguyên nhân gây bệnh rối loạn chuyển hóa này”, H.A chia sẻ.
Thay đổi thói quen để phòng đái tháo đường
BS Lâm Mỹ Hạnh, Phó trưởng Khoa Đái tháo đường, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, cho hay nếu trước đây đái tháo đường type 2 hay gặp ở người lớn t.uổi, thì nay tỷ lệ bệnh nhân trẻ t.uổi mắc đái tháo đường chiếm khoảng từ 20-30%.
“Chính việc ăn uống thiếu tiết chế dẫn tới thừa cân béo phì và lối sống tĩnh tại là 2 yếu tố nguy cơ khiến cho người trẻ tiến gần đến căn bệnh đái tháo đường”, BS Hạnh cho biết.
Các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh đái tháo đường type 2 ở người trẻ thường là thể trạng thừa cân, béo phì; Có yếu tố gia đình, có thành viên trong nhà như bố, mẹ, anh em mắc đái tháo đường; Có lối sống tĩnh tại, lười vận động và ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, giàu năng lượng. Nữ giới trẻ t.uổi nếu mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thể gây ra tình trạng kháng insulin, tăng nguy cơ mắc đái tháo đường.
Để nhận diện sớm căn bệnh này, BS Hạnh cho biết cần lưu ý các dấu hiệu như khát nước nhiều, tiểu nhiều, sút cân nhiều, vết thương lâu liền, mệt mỏi, tê bì tay chân cảm giác như kiến bò, kim châm hoặc nhìn mờ .
Ngủ ít có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường ở phụ nữ
Phụ nữ không ngủ đủ giấc có thể bị tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, những nguy cơ này thậm chí còn rõ rệt hơn ở phụ nữ sau mãn kinh.
Đây là kết quả nghiên cứu mới được đăng trên Tạp chí Diabetes Care.
Theo các nhà khoa học tại Đại học Columbia (Mỹ), việc rút ngắn giấc ngủ chỉ 90 phút đã làm tăng tình trạng kháng insulin ở những phụ nữ vốn đã quen với ngủ đủ giấc. Đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy ngay cả tình trạng thiếu ngủ nhẹ kéo dài trong 6 tuần cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.
Trưởng nhóm nghiên cứu Marie-Pierre St-Onge, giám đốc Trung tâm nghiên cứu giấc ngủ và sinh học tại Đại học Columbia ở New York (Mỹ), cho biết: “Trong suốt cuộc đời của mình, phụ nữ phải đối mặt với nhiều thay đổi trong thói quen ngủ do sinh con, nuôi con và mãn kinh. Và nhiều phụ nữ cho biết họ không ngủ đủ giấc.”
Trong nghiên cứu, St-Onge và các đồng nghiệp đã lựa chọn 38 phụ nữ khỏe mạnh, 11 người trong số đó đã trải qua thời kỳ mãn kinh. Tất cả phụ nữ thường xuyên ngủ ít nhất 7 giờ mỗi đêm.
Theo các nhà khoa học, thời lượng ngủ được khuyến nghị để có sức khỏe tối ưu là từ 7 – 9 giờ, nhưng khoảng 1/3 người Mỹ ngủ ít hơn mức này.
Đối tượng nghiên cứu được yêu cầu tham gia vào 2 giai đoạn khác nhau của nghiên cứu, theo thứ tự ngẫu nhiên, bao gồm: Họ được yêu cầu duy trì giấc ngủ đầy đủ thường xuyên trong một giai đoạn, nhưng giai đoạn tiếp sau đó thì họ được yêu cầu trì hoãn giờ đi ngủ khoảng 1,5 giờ, dẫn tới rút ngắn tổng thời gian ngủ xuống còn khoảng 6 giờ. Mỗi giai đoạn thử nghiệm kéo dài 6 tuần.
Ngủ ít có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường ở phụ nữ.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, việc cắt giảm giấc ngủ 90 phút trong 6 tuần làm tăng nồng độ insulin lúc đói lên hơn 12% tính chung cho các đối tượng, và 15% ở phụ nữ t.iền mãn kinh. Tình trạng kháng insulin tăng gần 15% tính chung tất cả đối tượng và hơn 20% ở phụ nữ sau mãn kinh.
Theo nhóm nghiên cứu, lượng đường trung bình trong m.áu vẫn ổn định đối với tất cả đối tượng nghiên cứu trong suốt thời gian nghiên cứu, nhưng những thay đổi về tình trạng kháng insulin có thể khiến lượng đường trong m.áu tăng về lâu dài.
Mặc dù mỡ bụng tăng là nguyên nhân chính gây kháng insulin, nhưng nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng tác động của việc mất ngủ đối với tình trạng kháng insulin không liên quan đến bất kỳ sự gia tăng chất béo nào.
“Thực tế là chúng tôi thấy những kết quả này không phụ thuộc vào bất kỳ thay đổi nào về lượng mỡ trong cơ thể, một yếu tố nguy cơ đã biết đối với bệnh đái tháo đường type 2. Điều này cho thấy tác động của việc giảm giờ ngủ đối với các tế bào sản xuất insulin và quá trình trao đổi chất. Tiếp theo, chúng tôi sẽ tiến hành nghiên cứu thêm để xác định xem liệu giấc ngủ ngon hơn có giúp cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong m.áu và khả năng chuyển hóa glucose hay không” – nhóm nghiên cứu cho biết thêm.
